Dominic Cummings: Özür yok, açıklama yok, pişman da değil

İngiltere’de sokağa çıkma kısıtlamalarına uymadığı gerekçesiyle görevden alınması istenen Başbakan Boris Johnson’ın başdanışmanı Dominic Cummings, hükümetin en kritik isimlerinden biri olarak gösteriliyor.

Başta İngiltere’nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğinden ayrılma (Brexit) süreci olmak üzere hükümetin birçok politikasının mimarlarından biri olarak gösterilen Cummings, son dönemde sokağa çıkma kısıtlamalarını ihlal ettiği iddiaları nedeniyle eleştiri oklarının hedefinde yer alıyor.

Cummings’in sokağa çıkma kısıtlamalarının yürürlükte olduğu bir dönemde, ailesiyle birlikte anne ve babasını ziyaret ettiğinin ortaya çıkmasıyla başlayan tartışmalar, İngiltere’de son günlerde gündemin bir numaralı maddesini oluşturuyor.

Cummings, Pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında Londra’dan Durham’a gitmesinden dolayı pişman olmadığını ve istifa etmediğini söyledi, özür dilemedi.

Başbakan Johnson ise daha sonra düzenlediği basın toplantısında Dominic Cummings ile ilgili sorulara “Kimseye kayıtsız şartsız destek veremem, ama Başbakanlıkta kimsenin (salgınla ilgili halka vermek istediğimiz) mesajımızı zayıflatacak bir şey yaptığını düşünmüyorum” dedi. Johnson, başdanışmanının “yasalara uygun ve makul” hareket ettiğini tekrarladı.

Boris Johnson Pazar günü düzenlediği günlük koronavirüs bilgilendirme toplantısında da, Cummings’e sahip çıkmış ve onun çocuklarının bakımı için bu seyahati yapmak zorunda olduğunu söylemişti.

Johnson, “Cummings her açıdan sorumlu, yasalara uygun ve dürüst bir şekilde hareket etmiştir” demişti.

Cummings kim ve neden önemli?

İngiltere’de son günlerde tartışmaların odağında yer alan Cummings, hükümetin birçok politikasının arkasındaki isim ve bir başdanışmandan çok daha fazlası olarak görülüyor.

Belirlenmiş bir görev alanı olmayan Cummings’in danışmanlığının neredeyse tüm politika konularını kapsadığı belirtiliyor.

Cummings, 20 yıla yakın bir süredir Muhafazakar Parti’nin ve hükümetlerinin üst kademelerinde çeşitli görevler almış biri.

Ne seçimle politikaya girmiş bir milletvekili, ne de bakan. Hatta Muhafazakar Parti üyesi bile değil. Ama o kadar etkili ki kimileri onun “perde arkasındaki başbakan” olarak bile tanımlanabileceğini düşünüyor.

Son olarak koronavirüs salgını sırasında hükümete tavsiyelerde bulunan bilim kurulunun çalışmalarına katıldığı ortaya çıkmış ve bunun kurulun bağımsızlığı ilkesini ihlal edip etmediği sorgulanmıştı.

Dahası Sunday Times gazetesi, Mart ayında yayımladığı bir makalede, Cummings’in İngiltere’nin koronavirüs salgını karşısında sürü bağışıklığı stratejisinin arkasındaki isim olduğunu öne sürmüş ancak bu iddia daha sonra Başbakanlık tarafından yalanlanmıştı.

Ancak Cummings İngiliz siyaseti üzerindeki en büyük etkilerinden birisi Brexit sürecinde oldu.

Cummings Brexit sürecinde nasıl bir rol oynadı?

Dominic Cummings esasen 2016 yılında İngiltere’nin Brexit referandumunda yürüttüğü “Ayrılma yanlısı” kampanyanın sürpriz başarısıyla kamuoyunda tanındı. Cummings, Aralık 2019’daki seçimlerde izlenen stratejinin belirlenmesinde de önemli rol oynadı.

Cummings’in eski Brexit Bakanı David Davis için “kalın kafalı” ve “tembel teneke” gibi ifadeler kullandığı, Cummings’den hoşlanmayan eski Muhafazakar Başbakan David Cameron’ın da onun hakkında “kariyer psikopatı” dediği biliniyor.

Brexit referandumunda Cummings’in başında olduğu Ayrılık kampanyasının, seçim yasalarını ihlal ettiği tespit edilmiş ve Parlamento’daki Kültür, Medya ve Spor Karma Komisyonu’nun davetine icabet etmeyen Cummings’in parlamentoya hakaret etmiş sayılmıştı.

Daha önce de İngiltere başbakanlarının etkili danışmanları oldu fakat Dominic Cummings’in durumu daha farklı görülüyor.

İngiltere’nin köklü siyasi gelenekleri ve yerleşik siyasi yaklaşımlarını hiçe sayan, zaman zaman kamuoyu, siyasetçiler ve bürokratları şok eden tutumlarıyla Muhafazakar Parti içinden dahi tepki almış biri.

Parlamentoyu, köklü bürokratik gelenekleri önemsemeyen tutumunu medyaya karşı da gösteriyor. Açık sorulara uçuk cevaplar vermesiyle ünlü.

Ocak ayında kişisel blogunda yayınladığı hükümetle çalışacak “uyumsuzlar ve uçuklar aranıyor” şeklindeki ilanla gazete manşetlerine girmişti.

Cummings hakkındaki son tartışmalar nasıl başladı?

Kariyeri boyunca birçok tartışmanın odağında yer alan Cummings, son dönemde koronavirüs salgını nedeniyle uygulamaya konulan kısıtlamalar sırasında yaptığı seyahatle ülkenin gündemine oturdu ve birçok kesimin tepkisini çekti.

Tartışmayı başlatan Guardian ve Daily Mirror gazetelerinin yaptığı araştırma oldu. İki gazeteye göre, Cummings, Mart ayı sonlarında, bütün ülkede koronavirüs konusunda en sıkı önlemlerin ilan edildiği dönemde, Londra’daki evinden çıkıp 424 kilometre mesafedeki Durham’a, ailesinin evine gitti.

Haberlerde Cummings’in yalnızca Durham’a gitmekle kalmayıp, orada geçirdiği süre içerisinde de evde kalma çağrılarına uymadığı ve ayrıca Nisan ortasında ailesiyle Londra’ya döndükten sonra bir kez daha Durham’a gidip döndüğü de iddia edildi.

Cummings, Durham’a gittiğini kabul etti. Baş danışman, eşinden sonra kendisinin de hastalanması ihtimaline karşı 4 yaşındaki oğullarının bakıma ihtiyacı olabileceğini düşünerek ailesinin yanına gittiğini ancak orada diğer aile fertlerinden ayrı bir mekanda karantinada kaldıklarını söylüyor.

Cummings ve hükümet ne diyor?

Dominic Cummings, yaptığından pişmanlık duymadığını ve istifa etmeyi düşünmediğini belirtti.

Cummings, Pazartesi günü düzenlediği basın toplantısında, BBC’nin sorusu üzerinde, “Mevcut koşullar altında yaptığımın makul olduğunu düşünüyorum. Bu konuyla ilgili eylemlerimin herkesi asgari düzeyde riske maruz bırakacak şekilde olduğuna inanıyorum” diye konuştu. Hükümet ve Johnson da yaptığı açıklamalarla, Cummings’e destek veriyor.

Hükümet, Cummings’in çocuğu için bu ziyareti yaptığını ve bunun kuralları ihlal ettiği anlamına gelmediğini vurguluyor.

Başbakan Boris Johnson’un Pazar günkü olağan günlük koronavirüs brifingine de Cummings’le ilgili tartışmalar hakim oldu.

Boris Johnson başdanışmanı ile yüz yüze, konuyu derinlemesine konuştuklarını söyledi.

Johnson, “Eşi ve kendisinin koronavirüs yüzünden yatağa düşmek üzere olduğu bir anda başka bir seçeneği de olmayınca, çocuğuna doğru düzgün bir bakım sağlama arayışıyla seyahat etmekle, her babanın, her ebeveynin sahip olduğu içgüdüyle hareket ettiği sonucuna vardım” dedi.

Başbakan ayrıca Cummings’in “her açıdan sorumlu, yasal ve dürüstçe davrandığını” da söyleyerek danışmanına güçlü bir destek vermiş oldu.

Cummings neden eleştiriliyor?

Bu konu, Pazartesi günü gazetelerin tamamının manşetlerine hakim olurken, Muhafazakar Parti de dahil tüm partilerden ve çevrelerden tepkiler gelmeye devam ediyor ve Cummings’in görevden alınması yönündeki bir elektronik dilekçeye verilen imza sayısı büyüyor.

Cummings’i eleştirenler, hükümetin ilan ettiği kısıtlamalar nedeniyle halkın büyük bir bölümünün önemli fedakarlıklarda bulunduğunu ve bu seyahatin hükümetin ilan ettiği önlemlerin ağır ihlali olduğunu öne sürüyor.

Ayrıca, Cummings’in görevden alınması ve istifa etmesi yönünde çağrılar yapılıyor.

Bu çağrılara muhalefet partilerinin yanında iktidardaki Muhafazakar Parti’den de etkili politikacılar da destek verirken, Anglikan kilisesi ve hükümete danışmanlık yapan bilim insanlarında da tepkiler gelmeye başladı.

Ana muhalefet İşçi Partisi lideri Keir Starmer, konuyla ilgili soruşturma açılmasını istedi.

Keir Starmer, “Boris Johnson’un Dominic Cummings’le ilgili hiç bir şey yapmamayı seçmesi Britanya halkının yaptığı bütün fedakarlıklara bir hakaret niteliğini taşıyor” dedi.

Starmer, bu tavrın halk için ayrı, hükümet üyeleri için ayrı kurallar uygulandığı anlamına geldiğini de söyledi.

İskoçya Özerk Yönetimi Başbakanı Nicola Sturgeon Cummings’in istifa etmesi gerektiğini söylerken, Liberal Demokratların lider vekili Ed Davey de Cummings’i görevden almayan başbakanın kararının sorgulanması gerektiğini savundu.

Kaynak : BBC