Britanya’da eşbaşkanlık rüzgarı

Britanya’daki örgütlerde eşbaşkanlık sistemi yayılıyor. Alevi örgütleri de eşbaşkanlık sistemini uygulamaya koydu. Eşbaşkan olan kadınlar, bu sistemin eşit temsiliyet açısından çok önemli olduğunu söyleyerek, kadın iradesinin kurumlarda ete kemiğe büründüğünü belirtti.  

DİREN DİCLE /LONDRA 

Kürt kadın hareketinin “cinsiyet özgürlükçü” mücadelesi etrafında tüm siyasal, sosyal ve ekonomik yapılar da hayata geçirdiği eşbaşkanlık sistemi Avrupa’daki Kürdistan ve Türkiyeli demokratik kitle örgütlerinde de yankısını buldu. Britanya’da Kürdistan ve Türkiyeli kurumlardan oluşan Demokratik Güç Birliği içerisinde bulunan çok sayıda kurum son 5 yılda eşbaşkanlık sistemine geçti. Son aylar da ise merkezi Londra’da bulunan Britanya Alevi Federasyonu (BAF) ve ona bağlı Cemevlerinde bu sistem “eşit başkanlık” olarak uygulamaya konuldu. BAF’ın bünyesinde bulunan İngiltere, Enfield, Sheffield ve Northampton Alevi Kültür Merkezleri, yaptıkları son kongreler ile yönetimdeki kadın sayısında artış oldu.

Britanya Kürt Halk Meclisi ve bileşenleri yaklaşık 6 yıl önce eşbaşkanlık sistemine geçti. Yine merkezleri Londra’da bulunan Göçmen İşçiler Kültür Derneği (Gik-Der), Dersim-Der, Alxas, Kürecikliler ve Tilkililer Toplum Merkezleri de eşbaşkanlık sistemi ile yönetilen kurumlar arasında. Toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesinin önemli bir halkası olan eşbaşkanlığı değerlendiren Britanya’daki eşbaşkanlar, bunun cinsiyet özgürlükçü mücadelenin sonucu olduğunu belirtti.

Kadınlar görünür hale geldi  

Britanya Alevi Federasyonu Eşbaşkanı Dilek İncedal, kadın mücadelesini ilmek ilmek örerek önce yönetimlerde ardından da bu mücadele sonucunda eşit başkanlık sistemini oluşturdukların kaydetti. Kadının yönetimlerde daha görünür hale geldiğine dikkat çeken İncedal, eşitliğin her alanda yaygınlaşmaya başladığına dikkat çekti. Eşbaşkanlığın Alevilik’te de var olan bir sistem olduğunu söyleyen İncedal, “Alevilik’te Dede’de Ana’da posta eşit koşullar da oturabiliyor. Bu ne demek; eşit bir dağılım ya da kadın temsiliyeti sağlıyor. Biz doğru bir sistemde yaşamıyoruz. Dedeler Anaların posta oturmasına karşı çıkabiliyor. Ne kadar eşitlikçi bir inancımız olsa da bu tür sorunlar yaşanabiliyor. Düşünce de ‘Ana da posta oturabilir’ diyor ama pratikte problemler çıkıyor” dedi. Eşbaşkanlık sistemi ile kadın iradesi ve eşit temsiliyetin ete kemiğe büründüğünü ifade eden İncedal, bu sistemle kadının yönetimler de daha görünür hale geldiğini söyledi.

Kürt kadın mücadelesi değerli

Kürt Kadın Hareketinin eşbaşkanlık konusunda değerli ve kıymetli bir mücadele verdiğini ifade eden İncedal, “Birçok bedel ödendi. Kürt kadın mücadelesi değerli ve kıymetli. Örnek alınması gereken bir mücadele tarihi var. Kadın hareketi, Kürt Kadın Hareketinin eşbaşkanlık mücadelesinden etkilendi. Kadınlar birbirini destekliyor, dayanışmayı güçlendiriyor. Bu sistem ile birlikte eşit temsiliyet ve eşitlikçi sistemi örmemiz de bir adım daha atmış oluyoruz” şeklinde konuştu. İncedal, eşit temsiliyeti sadece üst yönetimde değil tüm komisyonlarda da uygulamaya çalışacaklarını ifade etti.

Eşbaşkanlık inancımız gereğidir 

İngiltere Alevi Kültür Merkezi (İAKM) Eşbaşkanı Filiz Koç da “Alevi inancında kadının yeri ile kadına verilen değer ve önem yüzyıllar öncesinden bile diğer toplumların ilerisinde olmuştur. Bunu Pirimiz Hünkâr Bektaşı Veli’nin ve diğer yol öncülerimizin söylemlerinde görmek mümkün” dedi. Alevi toplumunun eşbaşkanlık sistemine geçmesinin tüm dünyaya bir mesaj olduğunu belirten Koç, “Kadınlar vardır. Kadın mücadelesi meşrudur. Kadınların temsiliyet hakkı vardır. Biz Alevi kurumları olarak eşit yurttaşlık haklarını benimsemekle yetinmiyoruz artık, bunu pratikte de hayata geçirerek çaba ve samimiyetimizi ortaya koyuyoruz” diye ifade etti.

Eşbaşkanlık sistemi Londra’da  

Alxaslılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (Alxas-Com) Eşbaşkanı Yeter Özbek de 2014 yılında bir deneyim yaşadıklarını ancak 2019 yılında tamamen eşbaşkanlık sistemine geçtiklerini anlattı. Kadınların karar alma mekanizmalarında yer almamalarının büyük bir kayıp olduğunu dile getiren Özbek, “Bu anlamda eşbaşkanlık sistemi kadınlar için önemli bir kazanım. Kurumlarımızda ve toplumda yaşanan sorunlara sadece erkek bakış açısıyla değil, kadın odaklı çözümler üretmek için de çok önemli fırsatlar sunuyor. Bugün Londra’da bulunan birçok kurum ve yöre dernekleri eşbaşkanlık sistemi ile yönetilmeye başladı. Bu da cinsiyet özgürlükçü bir sisteme bizi bir adım daha yaklaştırmıştır” dedi.

Uzun bir yol kat ettik

Göçmen İşçiler Kültür Derneği olarak ilk eşbaşkanlık sistemine geçen kurumlardan biri olduklarını ifade eden Sosyalist Kadınlar Birliği (SKB) Sözcüsü Helin Peköz ise, eşbaşkanlık sürecine geçişin kolay olmadığını söyledi. Bu sistemin oluşturulması açısından bir çok tartışma yürüttüklerini dile getiren Peköz, “Gik-Der, eşbaşkanlık sistemini kadınlar tarafından kongreye önerge getirilerek, tüzükte yer alması sağlandı. Tabi ki hemen her şey istediğimiz gibi gitmedi. Bu yeni çalışma modelimizi başta kadınlara da kavratmak daha sonra erkek arkadaşlarımıza kabullendirmek için uzunca bir yol kat etmemiz gerekti. Bu bilinç ile eşbaşkanlık sistemine geçmiş olduk. Günün sonunda kadın kimliği erkekle eşit düzeyde olmasını ve kararların merkezinde kadının olduğu ve kadının bağlayıcılığının oluşmasıyla kendi üyelerimizden ileriki süreçlerde olumlu tepkiler aldık. Artık kadını esas alan bir ilerleme görmüş olduk” ifadelerini kullandı.