Savara Firingiyan – Domatesli Bulgur pilavı.
Bu hafta çok mütevazi ama pek çoğumuz için gönüllerde ki yeri tartışılmaz olan lezzetlerden domatesli bulgur pilavı tarifi ile beraberiz.
Buğdayın Kürdistan topraklarındaki keşfi ile başlayan önemli yolculuk, bulgur ve un gibi buğday ürünlerinin üretimini yaşamın önemi bir parçası haline getirmiştir. Bulgur yapımı Kürdistan’da özellikle geçmiş zamanlarda tam anlamıyla bir yaşam tarzı idi. Buğdayın ekiminden hasatına, saplarından ayrıştırılmasından kaynatılmasına, kurtulmasına, öğütülmesinden saklanmasına her aşaması fevkalade emek isteyen, ince detay içeren, hayatın akışının hemen en önemli parçası olan bir gelenekti. Bunu düşündüğümüzde bulgurun Kürtlerin hayatındaki anlamını ve müthiş önemini daha iyi anlayabiliriz.
Bulgur yapımının temelde insan gücü ile yapıldığı dönemlerini bilenler yada görenlerin bu bahsettiğim aşamaları unutmalarının mümkün olduğunu düşünmüyorum. Benim hafızamda kalanlar ise saplarından ayrılması, kaynatılması ve öğütülmesi aşamaları idi. At yada eşek gibi bir hayvana bağlanan kam yada gam (döğen) denilen, altına keskin çakıllar yerleştirilmiş yassı, kapı büyüklüğündeki tahta, düz bir zemine yerleştirilmiş buğday saplarının üzerinde daire şeklinde gezdirilerek taneleri saplarından ayrıştırılırdı.
Çocukken kendi etrafında hızla dönen kam’ın üzerinde oturmak sabırsızlıkla beklediğim en heyecanlı oyunlardan biriydi. Her seferinde sadece bir çocuk oturabildiği için kuzenler ve kardeşimle beklemesi çok zor bir sıraya girmek zorundaydık. O kadar hızlı dönerdi ki kam’a sıkı tutunmadıysanız küçük bedeniniz üzerinden fırlayabilirdi. Bu da “oyuna” daha da heyecan katan bir durumdu. Kam’ın üzerindeyken içime çektiğim saman kokusu ise asla unutamayacağım, benzerini bulamayacağım bir kokuydu diyebilirim. Güneş’te kurumuş taptaze altın rengi saplar parçalanıp havada uçuşurken havaya muhteşem bir koku saçıyorlardı. Günün sonunda her tarafımı saman kaplamış toz içinde saçlarım ve elbiselerimle, başı dönmüş şekilde eve dönmek acayip güzel bir duyguydu.
Çocukken yapılan bu işlemler çoğu kez sadece heyecan veren oyunlar gibi geldiğinden onlara doğal olarak gereken takdiri verdiğim söylenemez. Ama zamanla bulgurun sadece bir tahıldan ibaret olmadığını anlamaya başlamamın, bulgurla yaptığım yemeklere bakışımı çok değiştirdiğini, özellikle de son yıllarda inanılmaz bir saygı duymaya başladığımı söyleyebilirim.
Kürt insanının bulgur gibi “mütevazi” bir malzemeyi inanılmaz lezzetli yemeklere dönüştürebilmeleri, popülerliğini korumasına ve yerini başka bir yiyeceğe kaptırmamasına yardımcı olmuştur. Bulgurun pişirilen diğer malzemelerin tadını ve özünü içine çekebilme ve bambaşka bir lezzete çevirebilme özelliğinden dolayı ne ile pişirilirse pişirilsin ortaya çıkan sonuç hem çok farklı oluyor ve her defasında inanılmaz bir lezzet tadıyorsunuz. Pişirmesi kolay, lezzeti harika ve yerken insana inanılmaz bir rahatlık ve huzur veren bir yemek bulgur. İngilizlerin deyimiyle tam anlamıyla comfort food dedikleri şey yani. Bütün bunlardan dolayı bulgur bana göre mutfakların baş tacı olmasını tümüyle hak etmiştir.
Bulgurdan yapılan yemekleri saymaya yeltenmeyeceğim bile. Fakat ileriki zamanlarda köşemiz de pek çoğunu görebileceğinizi söylemek isterim. Buradaki tarifte taze kekik ve domates bulgurla özdeşleşip eşsiz bir lezzet sunuyor. Taze domateslerin sezonu tam geçmeden bu basit ama lezzetli pilavı deneyin derim.
Haftaya yeni bir lezzette buluşmak dileği ile yorumlarınızı bekliyorum.
Savara Firingiyan – Domatesli Bulgur pilavı.
Iki kişilik
500 gr. taze büyük domates (kabukları soyulmuş & ince doğranmış veya püre haline getirilmiş.
85 gr. Tereyağı
1 büyük ince doğranmış kuru soğan
1 tane ince doğranmış tatlı kırmızı biber.
6 dal taze kekik (yada 1 tatlı kaşığı kuru kekik)
1-2 kırmızı acı biber
4 dal ince doğranmış taze soğan
Tuz & karabiber 2
50 gr. (Bir bardak) bulgur
250 gr.(bir bardak) kaynamış su
En son; 40 gr. Tereyağı -buzdolabından çıkmış, küp şeklinde doğranmış.
Bir avuç ince doğranmış taze maydanoz
Servise alırken;
ince doğranmış taze soğan, maydanoz ve kiraz domates
- Domatesleri soymak için bıçakla bir kaç tane çizik atıp kaynamış suyun içinde 1 kaç dakika kadar bekletin. Ince doğrayın, rendeleyin yada blenderda püre haline getirin bir kenara alın.
- Genişçe sağlam tabanlı bir tencerede tereyağını eritin. Soğanları ekleyip düşük ateşte 5 dakika kadar yumuşayıncaya kadar kızartın, ardından kırmızı biberi, kekik i, acı biberi, taze soğanı ekleyin ve bir kaç dakika kadar daha kızartmaya devam edin. Tuz ve karabiberi ekleyin.
- Hazırlamış olduğunuz domatesleri ekleyip kaynama notasına getirin ve kısık ateşte kapağı açık şekilde 20 dakika kadar, domateslerin miktarı hemen hemen yarıya inene kadar pişirmeye devam edin. Bu aşama domateslerin lezzetinin yoğunluğu ve dolayısıyla yemeğin lezzeti açısından önemli o yüzden aceleye getirmeyin.
- Bulguru ekleyip domatesler bulgurun her yanını iyice kaplayana kadar karıştırın ve ardında kaynamış suyu ekleyin. Kapağı kapatıp çok kısık ateşte bulgur bütün suyu çekene ve iyice yumuşayana kadar 5 – 7 dakika kadar pişirin.
- Tencereyi ateşten alın 40 gr. tereyağını ve maydanozu ekleyip tahta bir kaşıkla hızlı bir şekilde tereyağı tamamen eriyene kadar karıştırın. Tuz ve karabiberini kontrol edip kapağı kapalı şeklide 5 dakika kadar dinlendirin.
Servise alırken üzerine kiraz domatesleri, taze soğanları ve maydanozu serpiştirin ve servise alın.
Afiyet olsun…