BANKSY VE HAYAL KIRIKLIKLARI ŞEHRİ

Banksy adı 10 yıldır var, ama en çok yeni dönemlerde ana medyaya çıkmış durumda. Son ‘show’u: Dismaland, eğlenememe parkından sonra artık bir ekol olmuş , sokak sanatının en popüler temsili haline gelmiştir.

Berfin Yüce-Londra

Disneyland eğlencesi ve sömürü-tüketim toplumu sistemine karşılık, çevreci ve muhalif bir ses, eleştiri olma amacı ile açılan sergi –gösteri, Ağustos’un son haftası ile Eylül’ün son haftası , Batı İngiltere’nin en yoksul kentlerinden birisi olan Weston Super Mare’de , Banksy’ninde ‘çocukluğumda giderdim’ dediği, şehrin ekonomik yoksulluğundan dolayı , uzun zamandır kapanmış ve dökülmüş, deniz kenarındaki, panayır yerinde izlenime sunulmuş. Banksy’nin kimliğinin bilinmediği göz önüne alınırsa, bu referansın anlamı daha da büyüyecektir.

Adından da anlaşılacağı üzere ; hayal kırıklığı şehrinin , ’hayal satan’, sisteme karşı kurma çabası olarak görülebilir. Serginin içeriği açıldığı şehirlerde anlaşılabilir. Kendisi de bir hayal kırıklığı şehri olan Weston Super Mare’nin, bu kaderinden sıyrılması ve biraz gün yüzüne çıkabilmesi için sergi yeri olarak bu kasaba seçilmiştir. Sonuç başarılı gibi görünüyor. Show ile beraber şehrin daha da popüler hale geldiği ve gündeme çıktığı görülüyor.

Aynı denemeyi Tracy Emin, kendi doğduğu şehir olan, Margate için denedi ve kesin sonuç aldı. Britanya’nın en yoksul şehirlerinden biri olan Margate, Tracy Emin’in bu sergi vb uğraşları ile , bir Tate Galerisi kazandı ve şu an en çok yükselişte olan bir şehir durumda.

Banksy öncülüğünde bir alternatif sanat şöleni de denilebilir. Komedyenlerden, alternatif müzik gruplarına kadar oldukça çeşitli etkinlikler gerçekleştirildi. Öyle ki: 57 ayrı sanatçı, sokak sanatçısı, modern sanat ustaları, Damien Hirst dahil, Suriye’den , Rusya’ya büyük bir çeşitlilik. Video gösteriminden , direniş çadırına kadar her sunum bulunuyor. 16 show, komedyenlerden , ünlü yeraltı müzik gruplarına kadar bir çeşitle showda, çeşitli tarihlerde yerlerini alıyorlar. 22 kısa film, toplum yalnızlaşmasından, tüketim toplumu eleştirisine, oradan haksız savaş sonuçlarına kadar bir yelpazede gösterimi var.

Evrensel eşitsizliğin sanatsal şöleni de denilebilir. Çevre kirlenmesinden, ucuz işgücü eleştirisine, evrensel direnişin duyurulmasından, sistem içi kurtuluşun imkansızlığına kadar geniş, psikolojik ve pratik sunumları bir arada bulmak mümkün. Teknolojinin çocukları ve her şeyi esir ettiği, istense de, bu tarzda, sistemin dışına çıkılamayacağının, mesajı her yerde açık bir biçimde kendisini gösteriyor.

Alanın kurulumu ve çalışanların teatral davranışları, başlı başına eleştirel birer mesaj oluşturuyor. Bu koşullarda, eğlence sektörü emekçilerinin durumunu anlatıyor. Bütün çalışanlar mutsuz ve izleyicilere-ziyaretçilere kötü davranıyor. Kendileri oldukça mutsuz birer birey gösterimi sunuyorlar. Anonslarda düzenli olarak alternatif ve provakatif, düzeni yok sayan duyurular yapılıyor.

En can alıcı güncel olanları ise: Enternasyonal Direniş Çadırı ve çadırda sol gençlik grubunun propaganda ve üye çalışmaları sürdürüyor olmaları. Etkinlik canlı bir eyleme dönüştürülüyor. Çadırda Ortadoğu’dan, Güney Amerika’ya, oradan Avrupa’ya direnişler ve bunların muhalif sanatçılar tarafından sunumları yer alıyor.

Fakat bazı isimlere, ayrı dikkat çekilmesi gerek: Josh Kyes, Paco Pomet, Tammam Azzam, Huda Beydoun; en ayrık olanları.

sdf   v Bugün sadece bir şey yaparsanız bu yeterli olamayabilir , mesajı başka bir çaresizliğin ifadesi gibi duruyor, modern insanda.

Sergiye görülmemiş yığınsal bir ilgi var. Şehir Brityanya’nın her yanına uzak olmasına rağmen her gün mahşeri kalabalık. Bilet bulmak neredeyse imkansız. Çoğu karaborsa satılıyor. Şehirliler için belirli bir kota ayrılmış. Geri kalan bilet bulursa girebilir. Sayı günlük 4 bin kişi ile sınırlandırılmış. Girişte teatral güvenlik aramaları ve sahte kameralar, polis–gümrükçü rolünde herkesi sert bir tarzda sorguluyor. İçerde, sokak reklam panolarını açabilen anahtar satılıyor ve bir çalışan bunun pratikte nasıl kullanılacağını gösteriyor. Alıp sokağınızdaki reklamı bir propaganda afişi ile değiştirebilirsiniz.

Anlaşılmayan bir tarzda, sergi-showda , tamamen orta-sınıf ve üstü ile orta-sınıf entelektüellerden oluşuyor. Halktan insanlara rastlanmadı denirse yeridir. Halk için bir sergide, neden hiç, hedefi olan halkın bulunmayışının yanıtını oluşturamadım.

Zaten serginin tanım cümlesi amacı yeteri kadar açıklıyor: Bertol Brecht: ’Sanat gerçeğe tutulan bir ayna değil, onu şekillendirmesi gereken bir çekiçtir’.